Czy grant Self-Employment Income Support Scheme SEISS trzeba zwrócić?

Ostatnia aktualizacja 4 października, 2022 o 11:14 am.

Samozatrudnieni w Wielkiej Brytanii, którzy w czasie pandemii pobierali dofinansowanie w postaci Self-Employment Income Support Scheme, w skrócie SEISS, muszą spełnić wszystkie jego warunki, aby nie musieć go zwracać. Niestety wielu z nich wypełniało wnioski o SEISS nie patrząc na wymagane warunki ani nie czytając wymogów, a HMRC chętnie przyznawało granty. Co więcej, 1 i 2 tura grantów, miały inne wymogi niż 3 tura, a  4 i 5 tura były oparte na Tax Return. Obecnie HMRC upomina się o niesłusznie przyznane granty i to w obowiązku osoby self-employed jest udowodnić, że nie powinna zwracać SEISS, co nieraz rodzi wiele problemów. Poniżej wyjaśniamy wszystko na temat zwrotów grantu.

Pożyczka czy bezzwrotny grant?

SEISS jest z założenia grantem, co oznacza, że nie jest traktowany jak pożyczka i self-employed nie ma obowiązku go zwracać pod warunkiem, że otrzymał go słusznie. W praktyce kryteria przyznania SEISS były tak skonstruowane, że w wielu przypadkach grant został wypłacony przez HMRC, mimo że danej osobie się nie należał. Wiele osób nie spełniło kryteriów SEISS, które dotyczyły kolejnego roku, po roku, w którym SEISS był przyznany. Stąd pojawia się coraz więcej osób, które otrzymują informację od HMRC o konieczności oddania całości lub części SEISS czym są bardzo zdziwione, szczególnie że zazwyczaj uznawały grant za bezzwrotny. 

Musisz spełnić wszystkie kryteria SEISS

Kryteria przyznawania SEISS były dość podchwytliwe ze względu na to, że część z nich to były zobowiązania dotyczące przyszłości, które samozatrudniony zaznaczał w momencie składania wniosku o SEISS lub subiektywne informacje na temat jego własnej działalności. Przykładem może być to, że wnioskujący musiał zadeklarować, że firma będzie kontynuować działalności w kolejnym roku albo że poważnie został dotknięty pandemią, przy czym poważnie jest terminem dość nieprecyzyjnym. 

O ile w turze 1 i 2 wystarczyło, że działalność ucierpiała z powodu pandemii, o tyle w turze 4 i 5 kryteria zaostrzono i działalność musiała wykazać mniejszą aktywność, sprzedaż, liczbę klientów, brak możliwości wykonywania pracy z powodu np. zachorowania na COVID oraz realny spadek obrotów, przy czym spadki te nie były dokładnie określane, bo we wnioskach znajdowały się sformułowania typu “significant reduction”.

W efekcie olbrzymia liczba osób otrzymała pieniądze niekoniecznie słusznie i będzie musiała je zwracać. Przykładem są osoby, które: 

• Ich działalność nie była znacząco dotknięta przez pandemię w danym okresie (dla 1 tury wniosków okres do 13.07.2020, dla drugiej tury okres od 14.07.2020),
• Ich działalność nie wykazywała mniejszej aktywność, mniejszej liczby klientów, spadku obrotów wskutek pandemii (dla tury 3,4,5 składanych wniosków),
• Osoba skończyła samozatrudnienie w roku, za który pobrała grant,
• W momencie składania wniosku osoba nie zamierzała kontynuować działalności.

Jak HMRC sprawdza, czy spełniasz kryteria?

Po przyjęciu wniosku i otrzymaniu pieniędzy z grantu większość samozatrudnionych uznała sprawę za zakończoną. Jednak dopiero od kwietnia 2022, HMRC zaczął sprawdzać zasadność przyznanego grantu i dokonywać korekt domagając się zwrotów oraz przeliczając tax calculation dla osób, które się rozliczyły, co może stanowić niemiłą niespodziankę.

HMRC opiera się na danych finansowych z Self-Assessment Tax Return, które osoby self-employed składają co roku. W zależności od tury, w której składałeś wniosek, dotyczy to Tax Return za okres 2019/2020 lub 2020/2021 lub obu tych okresów jeśli brałeś SEISS w kilku turach. 

Na konieczność zwrotu wpłynie:

• Brak złożonego self-assessment za lata, w których pobierałeś grant.
• Złożone self-assessment, ale bez self-employment pages,
• Złożone self-assessment, ale bez uwzględnionych kwot otrzymanych z SEISS,
• Zmiany/korekty w złożonym jakimkolwiek tax return, zrobione po 31 marca 2021,
• Błędnie wskazany obrót we wniosku o SEISS z tury 5.

Jeśli któreś z powyższych cię dotyczy, powinieneś jak najszybciej wyprostować sytuację:

• Złożyć zaległe self-assessment za lata 2019/2020 oraz 2020/2021 i często także 2021/2022, gdyż w przypadku ich braku HMRC uzna, że nie prowadziłeś działalności-grant się nie należał.
• Jeśli złożyłeś self-assessment, ale nie dołączyłeś employement-pages, złożyć korektę
• Jeśli złożyłeś self-assessment, ale nie uwzględniłeś kwot otrzymanych z SEISS, złożyć korektę, chyba że HMRC już wysłało do ciebie list z przeliczonym podatkiem i uwzględnionym SEISS – wówczas należy zapłacić ten podatek.
• Jeśli po 3 marca 2021 robiłeś korekty przeszłych tax return, należy o tym poinformować HMRC, które przeliczy grant (dotyczy grantu z tury 4 i 5).
• Jeśli błędnie wskazałeś obrót w roku dotkniętym pandemią albo w roku referencyjnym we wniosku o grant z tury 5, należy o tym poinformować HMRC, które przeliczy grant.

Co z niejasnymi kryteriami dotyczącymi wpływu pandemii na biznes?

Na chwilę obecną nie jest wiadome czy i jak HMRC będzie weryfikować, czy nastąpiła “significant reduction” w danej działalności, co również było niezbędne do uzyskania grantu w 5 turze, ani jak będzie sprawdzał wpływ pandemii na biznesy, które pobierały granty w poprzednich turach. HMRC na razie zostawia to zadanie samym samozatrudnionym, którzy mają uczciwie oszacować, jak pandemia wpłynęła na ich biznes i czy rzeczywiście w takim stopniu, jak zakładali. Nie jest wiadome, czy np. wzrost obrotu w kolejnym rozliczeniu Self-Assessment będzie podstawą do żądania zwrotu grantu przez HMRC i dowodem na to, że w działalności nie nastąpiły negatywne skutki COVID. 

Co jeśli muszę oddać pieniądze do HMRC?

HMRC oczekuje, że samozatrudniony sam wskaże nadpłatę, czyli kwotę grantu, która mu się nie należała i zwróci ją do urzędu w ciągu 90 dni od momentu wykrycia nadpłaty. W przeciwnym razie HMRC sam ją wyliczy i prześle kwotę do zapłaty. W takiej sytuacji HMRC ma prawo nałożyć karę na osobę self-employed w wysokości do 100% nadwyżki grantu. Jeśli nadpłata jest do wysokości 100 funtów nie musisz jej oddawać, ani kontaktować się z HMRC.