Aktywni zawodowo Polacy od wielu lat obawiają się o wysokość swoich przyszłych emerytur. Jak informuje jednak prezes ZUS prof. Gertruda Uścińska, to przedsiębiorcy mają największe powody do zmartwień. Bez dodatkowych oszczędności trudno będzie im przeżyć za wypracowane przez długie lata świadczenie dla osoby, która zakończyła już swoją aktywność zawodową.
ZUS nie pozostawia złudzeń wobec przyszłości emerytur polskich przedsiębiorców
Chociaż ekonomiści od lat alarmują o niechybnym załamaniu się polskiego systemu emerytalnego, wielu Polaków na co dzień stara się odkładać ten temat na bok. Nie ma jednak na co czekać – dziś o fatalnej przyszłości Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oficjalnie wypowiadają się nawet jego główni przedstawiciele. Przykładem może być choćby gość Forum Ekonomicznego zorganizowanego w Karpaczu na początku września bieżącego roku.
Główny temat dyskusji podczas Forum Ekonomicznego stanowiły pracownicze plany kapitałowe. W jednej z sesji wzięła udział prof. Gertruda Uścińska, prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Jej wykład nie należał do optymistycznych – prezes wprost informowała, że zdecydowana większość polskich systemów publicznych gwarantujących dochody Polakom w wieku poprodukcyjnym przestanie funkcjonować w perspektywie najbliższych kilkudziesięciu lat.
Jakie emerytury czekają polskich przedsiębiorców? Szacunki są zatrważające
Część przyczyn prognozowanych niskich emerytur w Polsce jest oczywista. To przede wszystkim starzejące się społeczeństwo, które stanowi wynik spadku dzietności i stopniowego wydłużania się średniej długości życia Polaków. Wszystko to przekłada się na malejącą liczbę osób zdolnych do pracy względem reszty obywateli. Już w 2036 roku na jednego emeryta przypadać będą mniej niż dwie osoby pracujące. Z czasem szacunki są jednak jeszcze bardziej pesymistyczne. Wskazują na to, że w 2059 roku na każde 100 osób w wieku produkcyjnym przypadać będzie aż 76 osób na emeryturze.
Zobacz także: Handel z Wielką Brytanią od 1 stycznia 2021 roku – informacje dla polskich firm
Chociaż już dziś wiele osób określa polskie emerytury mianem niesatysfakcjonujących, za kilkadziesiąt lat osoby w wieku poprodukcyjnym będą w znacznie gorszej sytuacji. Dzisiaj emerytura ma średnią wartość 56,4% przeciętnego wynagrodzenia, w 2040 roku może być to już tylko 37%, a w 2060 roku 24,6%. Należy przy tym pamiętać, że wysokość emerytury zależy od wysokości osiąganych dochodów, z których odprowadzane są składki ZUS, a także wieku, w którym przechodzi się na emeryturę. Tymczasem Business Insider Polska informuje, że aż 63% Polaków prowadzących mikro firmy i 40% małych przedsiębiorców osiąga dochód o wartości płacy minimalnej.
Wysokości emerytur w Polsce z pewnością nie pomaga również reforma cofająca wiek emerytalny w Polsce do 65 lat dla mężczyzn i 60 lat dla kobiet. Na emeryturze nie można dłużej polegać, a aktualnie aktywni zawodowo Polacy potrzebują dywersyfikacji swoich źródeł zabezpieczenia na starość. Dla przedsiębiorców jedną z metod stanowić może przeniesienie firmy do innego kraju o korzystniejszym prawie podatkowym. Bardzo dobrym kierunkiem patrząc pod kątem zabezpieczeń emerytalnych jest Wielka Brytania.
Wyższa emerytura to jedne z powodów przenoszenia małych firm
Szczególnie polscy przedsiębiorcy nie powinni pokornie akceptować pesymistycznego scenariusza dotyczącego ich życia w wieku poprodukcyjnym. W końcu z założenia emerytura ma stanowić rekompensatę za czas przeznaczony na ciężką pracę. Dobry punkt odniesienia dla mrocznych perspektyw w Polsce to zatem zaznajomienie się z wysokością świadczeń pieniężnych dla osób w wieku poprodukcyjnym, które odprowadzały składki na ubezpieczenie w Wielkiej Brytanii.
Brytyjski system emerytalny opiera się na trzech filarach: emeryturze państwowej (New State Pension), emeryturze firmowej (Workspace Pension) i emeryturze prywatnej (Personal Pension). O New State Pension może ubiegać się każdy Polak, który przepracował co najmniej 10 lat i osiągnął już wiek emerytalny. Ten wedle prawa brytyjskiego rośnie z roku na rok i będzie wynosić maksymalnie 68 lat zarówno dla mężczyzn, jak i kobiet. Co więcej, reforma podpisana przez brytyjski rząd w 2016 roku przewiduje uwzględnianie składek odprowadzanych również w innych krajach Europejskiego Obszaru Gospodarczego, do którego należy także Polska. To bardzo dobra informacja dla polskich przedsiębiorców.
Zobacz także: Job Retention Scheme: we wrześniu zmniejsza się wsparcie dla pracodawców w ramach furlough
Co do zasady, aby otrzymać pełną emeryturę na Wyspach, należy odprowadzać składki na ubezpieczenie (National Insurance Contributions) w Wielkiej Brytanii przez 10 lat i posiadać udokumentowany staż pracy w wymiarze 35 lat. Składki można odprowadzać jako dyrektor spółki Ltd – jednej z najlepszej form prowadzenia działalności gospodarczej na Wyspach. W przypadku, gdy udokumentuje się między 10 a 35 lat pracy, a NIC odprowadzany był przez 10 lat – emerytura zostanie obliczona proporcjonalnie.
W otrzymaniu brytyjskiej emerytury dla właścicieli spółek Ltd na Wyspach szczególne znaczenie ma samodzielne opłacanie wcześniej wspomnianych składek National Insurance Contributions. Bez tego nawet długie lata spędzone na prowadzeniu działalności gospodarczej w Wielkiej Brytanii nie będą mogły zostać zaliczone na poczet brytyjskiej emerytury. Dokładny czas pozostały do nabycia prawa emerytalnego w Wielkiej Brytanii można sprawdzić, korzystając z kalkulatora dostępnego na rządowej stronie gov.uk. Dodatkowych informacji na temat prawa emerytalnego w UK udziela również Pension Service oraz International Pension Centre.
Ile wynosi emerytura w Anglii?
Polska emerytura wypłacana przez ZUS nie ma żadnego wpływu na wysokość emerytury w Wielkiej Brytanii i na odwrót. Z tego powodu oprócz polskiej emerytury można liczyć także na dodatkowe, niezależne świadczenie z Anglii. Pamiętajmy jednak, że można jednak płacić składek w dwóch krajach jednocześnie. Kobietom i mężczyznom przysługuje brytyjska emerytura w takiej samej wysokości – nie ma żadnego rozgraniczenia ze względu na płeć. Wysokość brytyjskiego świadczenia podlega waloryzacji, dlatego adekwatnie do średniego procentowego wzrostu zarobków w UK i procentowego wzrostu cen według indeksu CPI może maleć lub rosnąć.
Istnieje jednak także sposób na zwiększenie wysokości emerytury, czyli skorzystanie z trzeciego filaru brytyjskiego systemu emerytalnego: Personal Pension. Zaoszczędzone środki można inwestować poprzez Self-Invested Personal Pension (SIPP). Warto przy tym pamiętać, że pomimo wysokiej kwoty zwrotu, inwestycja podlega też wysokiemu ryzyku.
W omawianiu wysokości emerytury w Wielkiej Brytanii warto wspomnieć o drugim filarze tamtejszego systemu emerytalnego, czyli Workplace Pension. Zasadniczo nie mówi się o nim w przypadku dyrektorów LTD, będących rezydentami polskimi, bo ich po prostu nie dotyczy II filar emerytalny, jednak dotyczyć będzie on osób fizycznie przebywających w Wielkiej Brytanii. Zatem, jeśli spółka zatrudnia pracowników w Wielkiej Brytanii i są oni rezydentami brytyjskimi, to gdy owi pracownicy spółki osiągają roczny dochód powyżej 10 tysięcy funtów, istnieje obowiązek zapisania ich do systemu Workplace Pension. Pracodawca pobiera wówczas minimum 5% pensji pracownika i z własnych środków dodaje 3% jej wartości. Resztę, czyli 20% całej kwoty, uzupełnia państwo Wielkiej Brytanii. Pracownicy mogą skorzystać z Workplace Pension już w wieku 55 lat, gdy możliwa jest wypłata 25% ich oszczędności.
Emerytura dla przedsiębiorcy na Wyspach – co potrzebne do wniosku?
Osoby, które spełniają warunki do ubiegania się o brytyjską emeryturę, muszą dopełnić minimum formalności. Co ważne, nie trzeba nawet fizycznie udawać się do Wielkiej Brytanii i wystarczy złożyć wniosek w Polsce. Należy zgłosić się do właściwego dla aktualnego miejsca zamieszkania oddziału ZUS. Konieczne jest wypełnienie formularza ZUS Rp-1E oraz dodanie do niego trzech załączników: formularza unijnego E 207 PL, potwierdzenia okresu składkowego (na przykład poprzez payslipy) oraz potwierdzenia prawa do nabycia emerytury w Polsce (na przykład świadectwem pracy albo legitymacją ubezpieczeniową).